به نام خدا
نقاط اشتراک بحث مهدویت میان مذاهب اسلامی:
پیروان مذاهب اسلامی در زمینهِ مهدویت در چند اصل دارای وحدت نظرند:
1. مهدی هم نام پیامبر:
نام مهدی همانند نام مبارک پیامبر اکرم (ص) است؛
لا تقوم الساعَهُ حتی یلی رَجُل من اهل بیتی یواطیء اسمه اسمی. [1] .
قیامت به پا نخواهد شد تا آن کَه مردی از اهل بیت من فرا رسد که نام او همانند نام من است.
2. مهدی از اهل بیت:
به تصریح احادیث رسول خدا (ص) مهدی از اهل بیت آن حضرت است؛
لو لم یبق من الدهر الاّ یوم لبعث اللّه رجلاً من اهل بیتی یملاها عدلاً کما ملئت جوراً. [2] .
اگر باقی نماند از جهان جز یک روز، به طور حتم خداوند مردی از اهل بیت مرا برمیانگیزد تا جهان را از عدل پُر سازد همان گونه که از ظلم پُر شده باشد.
3. مهدی فرزند فاطمه (س):
«المهدی حق و هو من ولد فاطمه؛مهدی حق است و او از فرزندان فاطمه است.» [3] .
4. قیام ناگهانی و پیروزی سریع:
مقدمات قیام مهدی به سرعت فراهم میشود و پیروزی او سریع خواهد بود؛
المهدی منّا اهل البیت، یصلحه اللّه فی لیله. [4] .
مهدی از ما اهل بیت است. خداوند مقدمات قیام و پیروزی او را در مدت کوتاهی فراهم خواهد کرد.
5. فزونی ستم پیش از قیام مهدی:
پیش از قیام مهدی، جهان را نابرابری و ستم فرا خواهد گرفت؛
لا تقوم الساعه حتی تمتلیء الارض ظلماً و عدوانا، ثم یخرج رجل من عترتی.... [5] .
قیامت به پا نمیگردد تا آن که زمین از ستم و تجاوز پر شود. سپس مردی از عترت من قیام میکند...
6. قیام دادگستر:
امام مهدی با قیام خود عدالت را در سراسر جهان حاکم خواهد ساخت؛
«فیملا الارض قسطاً و عدلاً... سپس زمین را از عدل و داد پر میسازد.» [6] .
7.عُمران و آبادانی در عصر حکومت مهدی:
... فیبعث اللّه رجلاً من عترتی من اهل بیتی فیملا به الارض قسطاً... یرضی عنه ساکن السماء و ساکن الارض، لاتدع السماء من قطرها شیئاً الا صبتّهُ مدراراً و لاتدع الارض من مائها شیئاً الا اخرجتهُ، حتی تتمنی الاحیاءُ الاموات. [7] .
... پس خداوند مردی از اهل بیتم را بر میانگیزد و جهان را بدست او از عدل و داد پُر میسازد.... چنان که ساکنان آسمان و زمین از او راضی میشوند. آسمان قطرات باران را پی در پی بر زمین میریزد و زمین آبهای نهفته در خود را بیرون میسازد، چنان که زندهها آرزو میکنند که مردگان زنده شوند.
8.نمونهِ کامل مردم سالاری دینی:
در احادیث رسول خدا آمده است که مهدی در حکومت خود رضایت خاطر مردم را جلب میکند؛ به گونهای که نه تنها ساکنان زمین، بلکه اهل آسمان نیز از حکومت او رضایت خواهند داشت؛«یرضی بخلافته اهل السماء و اهل الارض...» [8] .
9. فزونی نعمت:
یخرج رجل من امتی یعمل بسنتی، ینزل اللّه له البرکه من السماء، و تخرج له الارض برکتها... [9] .
مردی از امتم قیام نموده و بر اساس سنت من عمل میکند. خداوند برکات خود را از آسمان بر او فرو میفرستد و زمین برکات خود را برای او خارج میسازد.
تنعم امتّی فی زمن المهدی نعمه لم ینعموا مثلها قطّ.... [10] .
و امتم در عصر حکومت مهدی از نعمتهایی بهرهمند میشود که پیش از آن هرگز از چنان نعمتهایی برخوردار نبوده است.
10. بخششهای بیشمار:
یخرج فی آخر الزمان خلیفه یعطی المال بغیر عدد. [11] .
در آخر الزمان خلیفهای قیام میکند که اموال را بدون آن که بشمارد، میبخشد.
11. مقتدای مسیح:
فرود آمدن مسیح و نماز گزاردن وی پشت سر مهدی (ع) رخدادی است که مذاهب اسلامی بر آن اتفاق نظر دارند.
منّا الذی یصلّی عیسی بن مریم خلفَهُ. [12] .
از ماست کسی که عیسی بن مریم پشت سر او نماز میگزارد.
12. مکان بیعت:
با مهدی در کنار خانهِ کعبه، میان رکن و مقام بیعت خواهد شد؛«یُبایَع المهدی بین الرکن و المقام...» [13] .
منابع :
[1] مسند، احمد 1: 376؛ مسند بزار 1: 281؛ سنن ترمذی 4: 505، باب 52؛ طبرانی، معجم کبیر، 10: 165؛ تاریخ بغداد، خطیب 4: 388؛ الحاوی للفتاوی 2: 59؛ الطوسی، غیبه، ص 113؛ کشف الغمه 3: 228؛ بحار 51: 75.
[2] مسند، احمد 1: 99؛ مسند، بزار 1: 104؛ جامع الاصول، ابن اثیر 11: 49؛ سنن ابی داود 4: 107؛ الدّرالمنثور 6: 58؛ مستدرک حاکم 4: 557؛ تاریخ بخاری 3: 346؛ مجمع البیان 7: 67.
[3] تاریخ بخاری 3: 346؛ سنن، ابی داود، کتاب المهدی، 4: 107؛ سنن ابن ماجه 2: 1368؛طبرانی، معجم کبیر، 23: 267؛ مستدرک حاکم 4: 557؛ الصواعق المحرقه ص 163؛ طوسی، غیبت، ص 114؛ مجمع البیان 7: 67.
[4] مسند، احمد 1: 84؛ تاریخ بخاری 1: 317؛ ابن ماجه، سنن، 2: 1367؛ مسند، ابو یعلی 1: 359؛ کمال الدین 1: 152؛ دلائل الامامه، طبری 247؛ کشف الغمه، اربَلی 3: 267.
[5] مسند، احمد 3: 36؛ ابویعلی، مسند، 2: 274؛ مستدرک حاکم 4: 557؛ دلائل الامامه ص 249، منتخب الاثر ص 148؛ کشف الغمه 3: 258.
[6] مسند، احمد 3: 28؛ مستدرک حاکم 4: 558؛ کشف الغمه 3: 258؛ بشاره المصطفی ص 250.
[7] مصنف، عبدالرزاق 11: 371؛ مستدرک حاکم 4: 465؛ شرح مقاصد 1: 307؛ الحاوی للفتاوی 2: 65؛ اثبات الهداه 3: 608؛ بحار 51: 104؛ مجمع الزوائد 7: 317.
[8] ذخائر العقبی ص 134، لسان المیزان 5: 23، جامع الصغیر، سیوطی 2: 672، الصواعق المحرقه ص 164؛ فیض القدیر: مناوی 6: 279، نورالابصار ص 187، کشف الغمه 3: 259.
[9] مجمع الزوائد 7: 317؛ الحاوی للفتاوی 2: 62؛ البرهان، متقی هندی ص 164؛ کشف الغمه 3: 262؛ اثبات الهداه 3: 595؛ بحار 51: 82؛ القول المختصر ص 5.
[10] همان.
[11] مسند، احمد 3، 5،38، 48، 49، 60، 98، 317، 333؛ صحیح مسلم 4: 2234؛ و 2235؛ مسند، ابو یعلی 2: 421؛ مستدرک حاکم 4: 454؛بیهقی دلائلالنبوه، 6: 330؛طوسی امالی 2: 126، کشف الغمه 3: 272؛ اثبات الهداه 3: 518؛ بحار 28: 18.
[12] سیوطی الحاوی للفتاوی، 2: 65؛ جامع الصغیر 2: 546؛ کنزالعمال 14: 264؛ ینابیع الموده ص 187؛ فیض القدیر 6: 17؛ کشفالغمه 3: 264؛ اثبات الهداه 3: 596؛ بحار 51: 84.
[13] ابن حجر، القول المختصر، ص 19؛ طیالسی ابیداود، مسند، ص 312، 313؛ مستدرک حاکم 4: 452؛احمد، مسند، 6: 316؛ ابی داود، سنن،4: 107؛ مجمع الزوائد 7: 314؛ الدرّالمنثور 5: 251؛ عون المعبود 1130، ص 375؛ کشف الغمه 3: 269؛ غیبت طوسی ص 274.